147. Paris canaille (1962) - Juliette Gréco

Juliette Gréco (Montpellier, 7 februari 1927 - Ramatuelle, 23 september 2020) had een afwezige Corsicaanse vader, Gérard Gréco; haar moeder Juliette Lafeychine kwam uit Bordeaux. Haar afkomst ligt gedeeltelijk in Griekenland. Ze ontving in haar jeugd geen liefde van haar moeder en had last van haar harde opmerkingen omdat ze een ongewenst kind was, zoals "Je bent mijn dochter niet. Je bent het kind van verkrachting". Ze werd samen met haar oudere zus Charlotte opgevoed door haar grootouders van moederskant in Bordeaux. Na de dood van haar grootouders nam haar moeder hen mee naar Parijs.  

Gréco was in 1939 balletleerling in het Opéra de Paris. Tijdens de bezetting van Frankrijk door Nazi-Duitsland zat haar moeder in het verzet en was zij daar zelf ook bij betrokken. Toen ze echter gevangen werd genomen, werd ze niet gedeporteerd vanwege haar jonge leeftijd. In 1945 ontdekte Gréco het intellectuele en het politieke leven in Parijs. Zij speelde enkele theaterrollen (Victor ou les Enfants au pouvoir, 1946) en werkte aan een radio-uitzending gewijd aan poëzie. Haar vriend Jean-Paul Sartre installeerde haar in Hotel La Louisiane en merkte op dat Greco "miljoenen gedichten in haar stem had". Ze was bekend bij de vele schrijvers en kunstenaars die in Saint-Germain-des-Prés werken, zoals Albert Camus, Jacques Prévert en Boris Vian, en kregen zo de bijnaam 'la Muse de l'existentialisme'.

Gréco bracht de jaren na de bevrijding door met het bezoeken van de Saint-Germain-des-Prés-cafés en dompelde zich onder in de politieke en filosofische bohemiencultuur. Als vaste gast op muziek- en poëziepodia zoals Le Tabou aan de Rue Dauphine, leerde ze Jean Cocteau kennen en kreeg ze een rol in Cocteau's film Orphée (1950). In 1949 begon ze een affaire met de Amerikaanse jazzmuzikant Miles Davis. In 1957 besloten ze om alleen nog maar elkaars minnaar te zijn omdat hun carrière zowel in Frankrijk als de VS schade zou kunnen oplopen door een interraciale relatie te hebben. Ze bleven geliefden en vrienden tot aan zijn dood in 1991.   

In maart 1956 gaf ze concerten in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, begeleid door de Nederlandse accordeonist Addy Kleijngeld. Zij vertrok naar New York en haar vertolkingen van Franse liedjes riepen veel enthousiasme op. Van 1959 tot 1963 wijdde ze zich aan het chanson en ontdekte enkele nieuwe talenten als Serge Gainsbourg, Guy Béart en Léo Ferré. In 1968 bedacht ze de formule van concerten die om 18.30 uur begonnen in het Théâtre de la Ville in Parijs. Daar zong ze een van haar bekendste chansons, Déshabillez-moi.

In mei 2001 kreeg ze hartproblemen tijdens een concert in Montpellier. Op 27 mei 2011 trad Gréco voor het eerst na dertien jaar weer op in Nederland. Haar afscheidstournee hield ze in 2015, waarbij ze Nederland aandeed tijdens de Nacht van de Poëzie en een optreden gaf in het Amsterdamse Koninklijk Theater Carré. Bekende nummers van Gréco zijn Déshabillez-moi en Je suis comme je suis. 

(bron: en.wikipedia.org/wiki/Juliette_Gr%C3%A9co / nl.wikipedia.org/wiki/Juliette_Gr%C3%A9co)  

Paris canaille is oorspronkelijk een nummer van Léo Ferré, opgenomen op zijn eerste album uitgegeven door Odéon in 1953. Het is het eerste commerciele succes van Ferré, het kreeg vooral bekendheid in de versie gezongen door Catherine Sauvage. Dankzij dit nummer klimt Ferré uit zijn onzekere financiële positie en krijgt hij bekendheid bij een breder publiek.

Naast Catherine Sauvage, de iconisch uitvoerende artieste van dit nummer, werd dit nummer uitgevoerd door Renée Lebas, Colette Renard, Juliette Greco, Yves Montand (aanvankelijk geweigerd toen Ferré hem dit chanson kwam brengen), Marc Ogeret en meer recent Isabelle Aubret of de zangeres Zaz (2014). Het is een nummer waarvan de originele tekst nogal wordt verknipt door hedendaagse artiesten. Wij hebben gekozen voor de uitvoering door Juliette Greco die op Youtube de populairste uitvoering heeft van dit chanson.

Paris canaille is ook de titelsong van de gelijknamige Franse komische film uit 1956 geregisseerd door Pierre Gaspard-Huit. Het scenario gaat over een jonge vrouw die Parijs bezoekt, waar ze verliefd wordt op een politieagent.

 

Personificatie van Parijs, 'la grande dame', maar hier wordt de schaduwzijde van haar karakter getoond. De onderwereld van de armoede wordt geportretteerd - waaronder de clochards en straatmuzikanten, pooiers, mannelijke en vrouwelijke prostituees, bedelaars, zakkenrollers en ander dieventuig. Allen maken deel uit van deze grote stad.

Paris canaille bestaat totaal uit 17 coupletten. De tekst van de 13 coupletten die gezongen worden op de YouTube opname, is hieronder vertaald. Deze zendt zijn boodschap o.a. uit door gebruik te maken van enkele Parijse metrostations met hun associaties: Porte de La Bastille, Porte des Lilas en Porte de Pantin. De verwijzingen en interpretaties zijn van mijn eigen makelij in een poging de niet eenvoudige tekst te duiden.

1) Verwijzing naar het metrostation La Bastille, plaats van de revolutie van het 'grauwe' volk.
2) Verwijzing naar het metrostation Porte des Lilas, een knipoog naar 1 mei wanneer men elkaar traditiegetrouw boeketjes lelietjes van dalen geeft. Waar vroeger de bloemenvelden begonnen en dat bekend staat als een plaats voor vrouwenprostitutie.
3) Verwijzing naar het metrostation Porte de Pantin, bekend om boeketjes papieren sterrenbloemetjes, marionetten en als een plaats voor mannenprostitutie.
4) De meisjes die op straat en in de café's boeketjes verkopen, worden hier meteen als nieuw vlees voor de seksindustrie aangekondigd.
5) Verwijzing naar bekende pooiers uit verhalen.
6) Neon staat voor de fel verlichte winkels, het verwijst naar winkeldiefstal.
7) Het betreft hier de bedelaars in Parijs.
8) Het betreft hier de zakkenrollers.
9) De probleemjongeren in 1962.
10) De mensen in de onderwereld van Parijs, worden samengevat onder één noemer.