55. Le Métèque (1969) - Georges Moustaki

Georges Moustaki geboren als Giuseppe (Yussef) Mustacchi (Alexandrië, 3 mei 1934 – Nice, 23 mei 2013), was een Franse zanger en componist van Grieks-Joodse afkomst. Hij verwierf internationale bekendheid in 1968 met zijn lied "Le Métèque". Moustaki's ouders Nessem en Sarah kwamen oorspronkelijk van het eiland Korfoe in Griekenland, maar vestigden zich voor Yussefs geboorte in Alexandrië, alwaar ze een boekwinkel openden in een multiculturele wijk, waar Arabisch, Italiaans, Hebreeuws en Grieks werden gesproken. Omdat Nessem en Sarah een speciale belangstelling hadden voor de Franse cultuur, werd Yussef op een Franse school gezet. Op deze manier kwam Yussef ook in contact met het Franse chanson. Alhoewel overal staat dat hij “van Grieks-Joodse afkomst” is, is duidelijk dat zijn oorspronkelijke naam, Giuseppe Mustacchi, Italiaans is. Zijn vader Nessem mag dan nog van het eiland Korfoe in Griekenland afkomstig zijn (het is zijn moeder Sarah die voor de Joodse component zorgt), die moet dan zelf (ondanks zijn voornaam) toch van Italiaanse afkomst zijn.

In 1951 trok Yussef Mustacchi naar Parijs, waar hij in eerste instantie werkte als journalist en barkeeper. In deze tijd veranderde hij zijn naam in Georges Moustaki. De nieuwe voornaam was een hommage aan Georges Brassens, die Moustaki stimuleerde. De jonge Griek begon chansons te schrijven voor grootheden als Barbara en Yves Montand. Voor de veel oudere Édith Piaf, met wie hij korte tijd een verhouding had, schreef hij in 1959 de tekst van de hit "Milord". Marguerite Monnot schreef de muziek. Dalida vertaalde het in het Italiaans en Duits. De vertaling van Corry Brokken veroorzaakte enig rumoer in het Nederland van 1960.

Moustaki zal Piaf ongetwijfeld als “opstapje” hebben gebruikt, maar anderzijds kan men ook moeilijk van Piaf beweren dat ze lang nadacht vooraleer met iemand het bed in te duiken. Hoe dan ook, bij een van de talloze herdenkingsprogramma’s die op de Franse televisie op gezette tijden aan Piaf worden gewijd, vertelde Moustaki niet zonder enige ontroering dat iemand hem had verteld dat ze bij haar overlijden (in 1963) nog een fotootje van hem in haar portefeuille had zitten.  

Le Métèque is door Georges Moustaki geschreven in 1969 en het werd zijn grote doorbraak. Na te hebben geschreven voor Yves Montand en Edith Piaf, breekt Moustaki in 1969 zelf door met Le Métèque. Le Métèque is een leus voor een onguur ogende immigrant of zigeuner. Het nummer stond zes weken onafgebroken op nummer 1 in de Franse hitparade.

In 1969 herinnert Moustaki zich dat de vader van één van zijn vriendinnetjes niets van hem moest hebben, van die in Egypte als zoon van Joodse ouders geboren Griek, die métèque. De rest is geschiedenis. Le Métèque wordt als pleidooi voor tolerantie in de nasleep van mei 1968 bijzonder goed ontvangen. maar kun je evengoed beschouwen als de soundtrack van alle vreemdelingen die met vijandige ogen worden bekeken.

Moustaki's lied eindigt met een liefdesverklaring aan het Franse meisje dat hij ondanks alles wil verleiden: "We zullen van elke dag een eeuwigheid van liefde maken."

Omdat het nummer vooral een autobiografisch verhaal is voor Georges Moustaki, arriveerde hij, de gebaarde inwoner van Alexandrië in Egypte, in Frankrijk in 1951. "Het is een persoonlijk verhaal, de Metque ben ik en het is een woord dat ik over mezelf heb gehoord, ik vond het zowel vernederend en ongebruikelijk, dus in plaats van te beledigen, heb ik een lied gemaakt! ".