296. La Javanaise (1963) - Juliette Gréco

Juliette Gréco (Montpellier, 7 februari 1927 - Ramatuelle, 23 september 2020) had een afwezige Corsicaanse vader, Gérard Gréco; haar moeder Juliette Lafeychine kwam uit Bordeaux. Haar afkomst ligt gedeeltelijk in Griekenland. Ze ontving in haar jeugd geen liefde van haar moeder en had last van haar harde opmerkingen omdat ze een ongewenst kind was, zoals "Je bent mijn dochter niet. Je bent het kind van verkrachting". Ze werd samen met haar oudere zus Charlotte opgevoed door haar grootouders van moederskant in Bordeaux. Na de dood van haar grootouders nam haar moeder hen mee naar Parijs. 

Gréco was in 1939 balletleerling in het Opéra de Paris. Tijdens de bezetting van Frankrijk door Nazi-Duitsland zat haar moeder in het verzet en was zij daar zelf ook bij betrokken. Toen ze echter gevangen werd genomen, werd ze niet gedeporteerd vanwege haar jonge leeftijd. In 1945 ontdekte Gréco het intellectuele en het politieke leven in Parijs. Zij speelde enkele theaterrollen (Victor ou les Enfants au pouvoir, 1946) en werkte aan een radio-uitzending gewijd aan poëzie. Haar vriend Jean-Paul Sartre installeerde haar in Hotel La Louisiane en merkte op dat Greco "miljoenen gedichten in haar stem had". Ze was bekend bij de vele schrijvers en kunstenaars die in Saint-Germain-des-Prés werken, zoals Albert Camus, Jacques Prévert en Boris Vian, en kregen zo de bijnaam 'la Muse de l'existentialisme'.

Gréco bracht de jaren na de bevrijding door met het bezoeken van de Saint-Germain-des-Prés-cafés en dompelde zich onder in de politieke en filosofische bohemiencultuur. Als vaste gast op muziek- en poëziepodia zoals Le Tabou aan de Rue Dauphine, leerde ze Jean Cocteau kennen en kreeg ze een rol in Cocteau's film Orphée (1950). In 1949 begon ze een affaire met de Amerikaanse jazzmuzikant Miles Davis. In 1957 besloten ze om alleen nog maar elkaars minnaar te zijn omdat hun carrière zowel in Frankrijk als de VS schade zou kunnen oplopen door een interraciale relatie te hebben. Ze bleven geliefden en vrienden tot aan zijn dood in 1991.

In maart 1956 gaf ze concerten in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, begeleid door de Nederlandse accordeonist Addy Kleijngeld. Zij vertrok naar New York en haar vertolkingen van Franse liedjes riepen veel enthousiasme op. Van 1959 tot 1963 wijdde ze zich aan het chanson en ontdekte enkele nieuwe talenten als Serge Gainsbourg, Guy Béart en Léo Ferré. In 1968 bedacht ze de formule van concerten die om 18.30 uur begonnen in het Théâtre de la Ville in Parijs. Daar zong ze een van haar bekendste chansons, Déshabillez-moi.

In mei 2001 kreeg ze hartproblemen tijdens een concert in Montpellier. Op 27 mei 2011 trad Gréco voor het eerst na dertien jaar weer op in Nederland. Haar afscheidstournee hield ze in 2015, waarbij ze Nederland aandeed tijdens de Nacht van de Poëzie en een optreden gaf in het Amsterdamse Koninklijk Theater Carré. Bekende nummers van Gréco zijn Déshabillez-moi en Je suis comme je suis.  

(bron: en.wikipedia.org/wiki/Juliette_Gr%C3%A9co / nl.wikipedia.org/wiki/Juliette_Gr%C3%A9co) 

La Javanaise is geschreven en gecomponeerd door Serge Gainsbourg, oorspronkelijk voor Juliette Gréco, en uitgevoerd door zowel Juliette Gréco als Serge Gainsbourg in 1963. La Javanaise vormde de B-kantjes van zowel de single van Serge Gainsbourg en die van Juliette Gréco.

La Javanaise is in de loop der jaren vele malen gecoverd en blijft een geliefd nummer in de Franse muziekcultuur. Het wordt vaak beschouwd als een van de klassiekers van Serge Gainsbourg. Op een zomeravond in 1962 brachten Gréco en Gainsbourg de avond door met het luisteren naar platen en het drinken van champagne. De volgende dag stuurde hij haar de compositie van La Javanaise. Juliette Gréco bracht het nummer uit in april 1963 aan het begin van haar tournee met de naam La Tête de l'art.

La Javanaise is een woordspeling die inspeelt op de Parijse java-dans en de javanais-stijl van spreken.
Javanais is een soort Frans jargon waarbij de extra lettergreep (av) in een woord wordt toegevoegd na elke medeklinker die wordt gevolgd door een klinker, om het onbegrijpelijk te maken. Enkele veel voorkomende voorbeelden zijn gros, ("vet") dat gravos wordt; bonjour ("hallo"'), dat bavonjavour wordt; en pénible ("vervelend"), wordt pavénaviblave. Parijs wordt Pavaravis.

La Javanaise is vele malen, vanaf 1963 tot op heden (2023), gecovered door een groot aantal artiesten o.a. door Sacha Distel, Jane Birkin, Patrick Bruel, Florent Pagny en Iggy Pop.

La Javanaise komt voor in een aantal films: Dieu seul me voit (Versailles-Chantiers) (1998), Da Vinci Code (2006), Bird People (2014, The Shape of Water (2017), Diary of a fleeting affair (2022).