284. C'est extra (1969) - Léo Ferré

Léo Ferré (Monaco, 24 augustus 1916 - Castellina in Chianti, Italië, 14 juli 1993) was een Frans-Monegaskische dichter, muzikant en schrijver, componist en zanger van chansons. Léo Ferré was de zoon van Joseph Ferré, personeelsmanager bij het Monte Carlo Casino, en Marie Scotto, een Italiaanse coupeuse. Hij was een dynamische en controversiële live-artiest, wiens carrière in Frankrijk de jaren na de Tweede Wereldoorlog tot aan zijn dood domineerde. Hij bracht in deze periode zo'n veertig albums uit, hij componeerde de muziek en schreef de meerderheid van zijn teksten zelf. Hij bracht veel hitsingles uit, met name tussen 1960 en het midden van de jaren zeventig. In Nederland worden zijn nummers onder meer vertolkt door Wende Snijders.

Zijn vader wilde niet dat Léo Ferré zich op het conservatorium liet inschrijven, dus vertrok Ferré in 1935 naar Parijs om daar rechten te gaan studeren. Gedurende deze periode leerde hij zichzelf piano spelen en ontwikkelde hij zijn schrijverstalent verder. In 1939 keerde hij terug naar Monaco met een diploma politieke wetenschappen op zak en werd in datzelfde jaar gemobiliseerd. In augustus 1940 werd hij demobiliseerd.

Aan het begin van de zomer van 1946 vertrok Léo Ferré definitief naar Parijs, waar hij voor drie maanden een contract had bij het bekende Parijse cabaret Le Boeuf sur le toit. Het werden zeven psychisch en financieel uitputtende jaren in Parijs, met uiteindelijk een klein stukje erkenning toen enkele bekende zangers en zangeressen, o.a. Edith Piaf, Henri Salvador en later ook Yves Montand en Les frères Jacques, zijn teksten gingen vertolken.

Ferré was afwisselend sarcastisch, bitter, spottend (Les Parisiens), antimilitaristisch (Miss guéguerre), ironisch en sexistisch (Les femmes), teder (Nous deux), romantisch (Vingt ans), een anarchist (Thank you Satan, 1961) die tekeer ging tegen zijn tijdperk. Sommige chansons waren op de radio verboden. In 2003 werd er postuum een album uitgebracht met de naam Les Chansons interdites ... et autres. Dit album Verboden liedjes en andere was in 1961 opgenomen, waarvan acht titels door zelf-censuur van de platenmaatschappij Barclay nooit eerder waren uitgebracht.

In 1968 ontstond er een breuk tussen Léo Ferré en zijn toenmalig echtgenote Madeleine Rabereau. In het trieste chanson Avec le temps beschreef Léo Ferré in 1969 zijn diepe en bittere teleurstelling in de liefde. Léo Ferré gaf Madeleine de schuld van de dood in 1968 van hun chimpansee Pépée. Pépée was in het voorjaar van 1968 in het bijzijn van Léo Ferré uit een boom gevallen en was ernstig gewond geraakt. Léo Ferré had toen overigens al een buitenechtelijke relatie met wie hij in 1974 zou trouwen. Sinds de val was Pépée niet meer benaderbaar. Toen Léo Ferré na een optreden in maart 1968 niet naar huis kwam, vroeg een radeloze Madeleine aan een buurman om Pépée dood te schieten. Avec le temps werd pas in 1971 uitgebracht op een 45 toerenplaat.

Ondertussen was zijn succes enorm toegenomen onder de Franse jeugd, die in hem de dichter/profeet zag die hun eigen rebelse gevoelens onder woorden bracht. Het was ook een moeilijke tijd voor Ferré, want zijn tegenstanders, die "Gauchisten" werden genoemd, verstoorden zijn optredens. Met de kleinerende term "Gauchisten" werden de aanhangers van het Trotskisme aangeduid, in Frankrijk ook nu nog populair. Vanaf 1948 maakte Léo Ferré deel uit van het libertaire (anarchistische) circuit in Parijs en nam deel aan alle optredens die werden georganiseerd door de anarchistische krant "Le Libertaire" en de Franse Fédération anarchiste, die deel uitmaakt van de Internationale van Anarchistische Federaties. Tijdens zijn leven weigerde Ferré in 1986 om de Grand Prix de la chanson française te ontvangen. Ook weigerde hij de rang van commandeur in de Franse Orde van Kunsten en Letteren. Een aantal van zijn chansons behoren tot de klassiekers van de in Frankrijk zoals Avec le temps, C'est extra, Jolie Môme en Paris canaille. Op 14 juli 1993 overleed Léo Ferré thuis in Toscane op 76-jarige leeftijd. Hij werd in besloten kring begraven op de begraafplaats in Monaco, waar ook Joséphine Baker, Anthony Burgess en Roger Moore begraven zijn. 

(bron: ttps://nl.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9o_Ferr%C3%A9)

 C'est extra behoort in het rijtje van zijn klassiekers zoals Avec le temps, Jolie Môme en Paris canaille. Sommige chansonkenners beschouwen C'est extra als het meest erotische chanson aller tijden. C'est extra werd uitgebracht in 1969 en het succes van dit nummer zorgde voor een aanzienlijke verbreding van zijn publiek, vooral onder jongeren.

Het werd tevens een van zijn grootste commerciële successen. Het werd voor het eerst uitgebracht op de de lp L'Été 68 en als single in 1969. Léo Ferré zou op het idee zijn gekomen voor C'est extra toen hij in de auto zat tussen twee concerten in, terwijl hij luisterde naar Nights in White Satin van de Moody Blues op de radio. Hij verwijst er ook rechtstreeks naar in de tekst, respectievelijk in de eerste en in de vierde (en laatste) strofe:

C'est extra
Un Moody Blues qui chante la nuit

C'est extra
Les Moody Blues qui s'en balancent

Het nummer bestaat uit vier coupletten van acht zinnen, elk gescheiden door een "c'est extra!" dat vier keer crescendo (van zacht tot luid) wordt herhaald. De hoes van de single toont een close-up in zwart-wit van het gezicht van Léo Ferré, gemaakt door fotograaf Hubert Grooteclaes.

Het nummer stond oorspronkelijk op de B-kant van de single La Nuit , een teken dat de platenmaatschappij niet veel geloof had in het succes van C'est extra. Na het succes van de B kant waren er verschillende andere uitgaven van de single (in 1969 en 1980) waarbij C'est extra wel als de A kant van de single verscheen en daarmee de waardering kreeg die het verdiende.

C'est extra komt voor in diverse films: 2001 : Liberté-Oléron, 2010 : Pièce montée, 2011 : La Permission de minuit, 2014 : Papa Was Not a Rolling Stone