259. Là-bas (1987) - Jean-Jacques Goldman

Jean-Jacques Goldman (Parijs, 11 oktober 1951) is een Franse muzikant en tekstschrijver van Joodse afkomst. Geboren als zoon van een immigrant een Pools-joodse vader, Alter Mojze Goldman (geboren in Lublin) en een Duits-joodse moeder, Ruth Ambrunn (geboren in München), Jean-Jacques Goldman was de derde van vier kinderen. Eén daarvan is zijn halfbroer Pierre Goldman, een linkse intellectueel en veroordeelde (maar later vrijgesproken) overvaller, die in 1979 in Parijs onder mysterieuze omstandigheden werd vermoord.

Als kind begon hij zijn muziekstudies met viool spelen en daarna op de piano. In 1968 ruilde hij zijn klassieke muziekstudies in voor "Amerikaanse Rock & Roll" evenals volksmuziek, Hij luisterde naar The Beatles, Jimi Hendrix en Aretha Franklin. Jean-Jacques Goldman begint zijn carrière in de groep 'The Red Mountain Gospellers'. Daarna belandt hij in de groepen 'The Phalanster' en 'Taï Phong'. Met deze laatste band bereikt hij een aantal succesjes, maar die zijn helaas niet genoeg om de band bij elkaar te houden. Na het uiteenvallen van Taï Phong in 1979, begint Goldman aan zijn solocarrière en wordt hij een van de grootste sterren in vrijwel alle Franstalige gebieden ter wereld.

In 1981 breekt hij door met het nummer Il suffira (d'un signe), een jaar later scoort hij een van zijn grootste hits met Quand la musique est bonne. Andere grote hits in de jaren '80 zijn bijvoorbeeld Comme toi (1983), Au bout de mes rêves (1983), Envole-moi (1984), Encore une matin (1984), Long Is the Road (Américain) (1984), Je marche seul (1985), Je te donne (1985), Elle a fait un bébé tout seule (1987), Là-bas (1987), Puisque tu pars (1988) en Il changeait la vie (1988).  

Ook schrijft Goldman muziek voor andere artiesten, zoals Johnny Hallyday en Patricia Kaas. Bovendien schreef hij begin jaren negentig voor Céline Dion het album D'eux, dat uit zou groeien tot het best verkochte Franstalige album aller tijden. Op dit album staat onder andere de grote hit 'Pour que tu m'aimes encore'. Het nummer 'Omdat ik zo van je hou' van de Nederlandse artiest Gordon is een Nederlandse bewerking van dat nummer. Tevens is Goldman de schrijver van de wereldhit "Aïcha" van Khaled en is hij mede-auteur van de soundtrack van de film 'Astérix en Obélix contre César'. Hij heeft ook samengewerkt met Patricia Kaas, Lorie en Florent Pagny, evenals als jazzman Chet Baker, Supertramp's saxofonist John Helliwell, Joe Cocker ("On My Way Home" van zijn album No Ordinary World is een bewerking van "Là-bas"), "king of soul" Ray Charles en de Noord-Amerikaanse tekstschrijver Diane Warren.

Na een laatste concert in 2004 stopte hij plotseling met optreden en opnemen, omdat hij meer tijd met zijn gezin wilde doorbrengen (hij was in 2001 hertrouwd met een jonge fan). Hij bleef echter een paar nummers componeren en produceren voor andere artiesten, soms leende hij zijn stem als onderdeel van een samenwerking. Op 19 november 2012 werd Génération Goldman, een eerbetoonalbum aan Goldman, uitgebracht, met een aantal artiesten die Goldman's muziek uitvoerden. In 2013 volgde een tweede deel. Ondanks een vrijwillige terugtrekking uit de muziekscene in de vroege jaren 2000, blijft hij zeer gewaardeerd en invloedrijk in Frankrijk. Sinds de dood van Johnny Hallyday in 2017 is hij de meest winstgevende nog levende Franse poprockact. Actief in de muziekscene sinds 1975, had hij een zeer succesvolle solocarrière in de jaren 1980, en maakte deel uit van het trio Fredericks Goldman Jones, die nog een reeks hits in de jaren negentig uitbrachten. 

(bron: nl.wikipedia.org/wiki/Jean-Jacques_Goldman / en.wikipedia.org/wiki/Jean-Jacques_Goldman)

 Là-bas werd als duet opgenomen door Jean-Jacques Goldman en de in Engeland geboren artieste Sirima. Het was de tweede single van Goldman's dubbelalbum Entre gris clair et gris foncé uit 1987. Het was een groot succes in Frankrijk en werd door de jaren heen een populair nummer.

In 1987 was Goldman klaar met het componeren van het nummer, maar had nog geen vrouwelijke stem gevonden om het duet met hem op te nemen. Philippe Delettrez, Goldmans saxofonist, ontmoette Sirima die zong in een Parijse metro, en stelde voor dat Goldman haar zou ontmoeten. Na verschillende opnames in de studio besloot Goldman uiteindelijk het duet met haar op te nemen.

Het lied, gecomponeerd door Jean-Jacques Goldman, gaat over "de behoefte aan ontsnapping en het dilemma tussen een vitale vernieuwing en het verlies van iemands wortels". Goldman en Sirima zingen Là-bas als een fictief stel uit een onbekend land, beschreven als een arm koppel en sociaal gemanipuleerd. Terwijl de man weg wil gaan om te beginnen aan een vruchtbaarder leven in het land van zijn dromen (ook ongeïdentificeerd en dus als een universele metafoor), de vrouw, die "stabiliteit, oorsprong" personifieert en "gewoonte", waarschuwt hem voor allerlei gevaren die hij zou kunnen tegenkomen en smeekt hem om bij haar te blijven en een gezin te stichten. Het nummer is opgebouwd als een dialoog die eindigt met twee monologen waarin "door de een wordt besloten, terwijl de andere smeekt".

Hij had een soortgelijk thema al verkend in het Tai Phong-nummer "Going Away" uit 1975 (waar de hoofdpersoon alleen is), en zou dat opnieuw doen in zijn nummer "On ira" uit 1997. (die wordt gezongen vanuit het perspectief van een man naar een niet nader genoemde vrouw). In een interview wees Goldman erop dat het laatste nummer rechtstreeks verwijst naar "Là-bas" door er een regel van te lenen: "Ici tout est joué d'avance", wat betekent "Hier is alles vanaf het begin bepaald", werd "Même si tout est joué d'avance", wat betekent "Zelfs als alles vanaf het begin is bepaald"

(wat deze keer suggereert dat de mannelijke hoofdrolspeler, vermoedelijk volwassener en fatalistischer, en in een omgekeerde volgorde sociaaleconomische context, d.w.z. wonen in een rijk land en verlangen naar een meer zinvol leven buiten zijn verstikkende comfort, is zich ervan bewust dat er niet veel te winnen is "daarbuiten" maar toch de drang heeft om toch te gaan; en deze keer is hij degene die de vrouw smeekt om met hem mee te gaan, want het heeft geen zin dat hij alleen gaat).

In Frankrijk stond het nummer 21 weken in de top 50, van 5 december 1987 tot 23 april 1988. Het kwam binnen op nummer 17 en bereikte de top tien drie weken. later. Het piekte op nummer twee voor vijf niet-opeenvolgende weken. Na 12 weken in de top tien te hebben gestaan, zakte de single in de hitparade. Là-bas werd met een gouden plaat bekroond in 1988 voor een verkoop van meer dan 500.000 singles.

Op de Eurochart Hot 100 Singles kwam het op 12 december 1987 binnen op nummer 43, vier weken later bereikte het een piekpositie van nummer 6, en verdween na 18 weken uit de Europese hitlijst, waarvan zeven weken in de top tien. Het stond ook 11 weken in de Europese Ariplay Top 50, met een piek op nummer 33 in zijn negende week, op 27 februari 1988.

"Là-bas" werd door de jaren heen door vele artiesten gecoverd, waaronder Michel Delpech in 1996, Lio in 1998, Renaud en Michel Leclerc (instrumentale versie) in 2000, Florent Pagny en Natasha St-Pier in 2002 en door veel andere artiesten. Al deze versies zijn opgenomen op een album of een single. Jean-Jacques Goldman nam het nummer opnieuw op als duet met Céline Dion voor het album La Compil' uit 1996 van Les Enfoirés. In 1992 zong hij het nummer met Carole Fredericks en Michael Jones voor het live-album Sur scène. "Là-bas" werd uitgevoerd in verschillende Franse tv-programma's. "Là-bas" werd ook in het Nederlands gezongen door Erik Mesie en Nadieh onder de titel "Ik sta".

Jean-Jacques Goldman en Michael Jones maakten een Engelse versie van het lied genaamd "On my way home" vertolkt door Joe Cocker (album No Ordinary World). Zoals vaak met Engelse vertalingen van Franse nummers in het algemeen (een goed voorbeeld daarvan is "My Way", gebaseerd op Claude François' "Comme d'habitude") en Goldman-liedjes in het bijzonder, zijn de teksten geen letterlijke vertaling van het origineel (op weg naar huis versus vertrek) maar blijf trouw aan het algemene thema (verdrukking).