66. Le lac Majeur (1972) - Mort Shuman

Mortimer Shuman of Mort Shuman (New York, 12 november 1936 – Londen, 3 november 1991) was een Amerikaans componist, tekstschrijver en zanger. Shuman werd geboren in Brooklyn, New York, zijn oduders waren Pools-joodse immigranten. Na zijn schooltijd ging Mortt Shuman naar het New York Conservatorium. Toen hij amper 16 was, ontmoette hij de 31-jarige Doc Pomus, een zanger met enige reputatie in Greenwich Village. Pomus was ook een tekstschrijver, en in hem vond Shuman een soulmate. Pomus werd een vriend en mentor en de twee begonnen samen liedjes te schrijven ondanks het 15-jarige leeftijdsverschil tussen hen.

Samen verkochten deze, door hen geschreven, nummers meer dan 30 miljoen platen waaronder een een aantal wereldhits voor onder meer Elvis Presley (Surrender; Kiss me quick; Viva Las Vegas...) en The Drifters (Save the last dance for me; Sweets for my sweet). Ondanks dit succes verliet Shuman halverwege de jaren '60 New York om te gaan reizen en belandt hij in Londen waar hij hits schrijft voor o.a. The Hollies, Billy J. Kramer en de Small Faces. 

Hij werd bevriend met Jacques Brel, vertaalde Brels chansons in het Engels, en schreef ook een musical over hem: "Jacques Brel is alive and well and living in Paris", waarin Shuman zelf de hoofdrol zong. De David Bowie-uitvoering van ‘Amsterdam’ is de versie die Shuman schreef voor deze musical.

Dankzij zijn succes in Frankrijk ging hij in 1970 in Parijs wonen en schreef en zong van dan af ook liedjes in het Frans; zijn grootste Franse succes is wellicht Le lac majeur. Na 15 mooie jaren in Frankrijk, waar hij ook veel filmmuziek schrijft, verhuist hij weer naar Londen. Shuman blijft productief en werkt in 1991 aan de musical Save The Last Dance For Me als hij in november komt te overlijden aan de gevolgen van kanker.  

(bron: nl.wikipedia.org/wiki/Mortimer_Shuman / nporadio2.nl/muziek/artiesten/8e56f816-e22d-407c-9920-bc5acd16d83b/mort-shuman / en.wikipedia.org/wiki/Mort_Shuman / songhall.org/profile/Mort_Shuman) 

Le lac Majeur is geschreven door Étienne Roda-Gil, Mort Shuman bracht het uit in 1972 en werd later gecoverd door Salif Keïïta.

Wie Le Lac Majeur van Mort Shuman eenmaal heeft gehoord, vergeet het niet licht: de muzikale begeleiding ademt een dreigende, onheilspellende sfeer en is tegelijkertijd slepend en bombastisch, met veel strijkers, bouzouki-achtige tokkelinstrumenten, tamboerijnen, galmende klokken en roffelend slagwerk. Dat wekt een suggestie van grote diepzinnigheid en dramatiek.

Het nummer duurt maar liefst vijfenhalve minuut. Dit is wat de dj's vroeger een 'plasplaat' noemden: een nummer dat zo lang duurde dat je in alle rust naar de wc kon. Als we de tekst in ogenschouw nemen, bevreemdt die lange duur des te meer: iemand die de Franse taal beheerst, is rustig hardop lezend binnen een minuut door die twee coupletten heen.

Waar gáát Le Lac Majeur eigenlijk over? Een man staat bij het Lago Maggiore en is ten prooi aan een grote melancholie. Het sneeuwt op het meer, hij ziet kinderen glijbaantje spelen en elkaar met sneeuwballen bekogelen, en hij mijmert dat hij helemaal is vergeten wat geluk is.

Dat is de meest samenhangende samenvatting die we kunnen geven van de tekst. Die bevat verder vele details die op z'n zachtst gezegd nogal raadselachtig zijn. Dat begint al in de tweede regel, waarin we horen dat 'de liervogels in tranen zijn'. De liervogel is een fazantachtige vogel die alleen in Australië voorkomt en zeker niet aan de boorden van dat beroemde meer op de grens van Zwitserland en Italië. En: kunnen vogels huilen?

De derde en vierde regel melden dat de 'schrale Italiaanse wijn' zich voor niets 'in riet heeft gehuld'. De luisteraar met vakantieherinneringen ziet zo'n grote Italiaanse mandfles met goedkope hoofdpijnwijn voor zich, maar wat moet hij hier verder mee? En wat is het verband met die liervogels? Je gaat je afvragen of de ik-figuur wellicht droomt, of hallucineert.

Regel vijf en volgende: kinderen schreeuwen van geluk en zaaien angst en ontzetting met hun roetsjbanen en sneeuwballengevechten. Refrein: 'ik ben helemaal vergeten wat geluk is, het sneeuwt op het Lago Maggiore'.

In het tweede couplet is nog sprake van nieuwe gladiatoren, van Italiaans bloed dat voor niets vloeit, nog eens van die liervogels en dan van het motorgeluid waarmee het voorbijvaren van de boot van vijf uur gepaard gaat.  Volgens Wikipedia was Le Lac Majeur deels geïnspireerd op de periode in 1874 waarin de Russische anarchist Michail Bakoenin een poging deed om via Locarno (stad) aan het Lago Maggiore (Le lac Majeur in het Frans) te vluchten. De openingszin Il neige sur le Lac Majeur verwijst niet naar sneeuw (neige), maar naar een groot vuurwerk dat Bakoenin in 1874 zou hebben laten ontsteken.  

Volgens een reacie van een bezoeker  (zie onderaan de pagina) gaat Le Lac Majeur over de massamoorden op joden in 1943 door de 1ste Panzer divisie.