32. La montagne (1964) - Jean Ferrat
Jean Ferrat artiestennaam van Jean Tenenbaum (Vaucresson, 26 december 1930 – Aubenas, 13 maart 2010) was een Franse zanger, componist en tekstschrijver. De carrière van Jean Ferrat begon in het Parijs van de jaren vijftig en in de jaren zestig en zeventig groeide hij uit tot een van Frankrijks populairste zangers.
Jean Ferrat was de zoon van de joodse Mnacha Tenenbaum, die op negentienjarige leeftijd in 1905 of 1906 vanuit Rusland naar Frankrijk was gekomen. Mnacha zette zijn eigen juweliersatelier op in Parijs en trouwde in 1917 met de katholieke Française Antoinette Malon, afkomstig uit Auvergne. Na zijn naturalisatie als Fransman in 1928 nam Mnacha de naam Michel aan. Ondertussen was Michel Tenenbaum een succesvolle juwelier geworden en verhuisde hij en zijn gezin naar Vaucresson, een chique voorstad van Parijs. Michel en Antoinette kregen vier kinderen. Jean Ferrat was hun jongste zoon die op 26 december 1930 werd geboren in "Villa Raymonde", hun woning in Vaucresson.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Michel Tenenbaum op 19 maart 1942 in Parijs op straat opgepakt en geïnterneerd in het interneringskamp Royallieu in Compiègne en daarna in Drancy. Vervolgens werd hij getransporteerd naar Auschwitz waar hij op 5 oktober 1942 op 56-jarige leeftijd werd vermoord door de Duitsers, ondanks het feit dat hij met een katholieke Française was getrouwd. Van dit drama doen Nuit et brouillard (1963) en Nul ne guérit de son enfance (1991) verslag. De familie Tenenbaum vluchtte toen naar de "vrije zone" in Frankrijk waar ze enige tijd werden opgevangen door communisten
[Foto: archief - AFP]
Sinds die tijd was Jean Ferrat een sympathisant van de communistische partij PCF, al was hij het soms ook oneens met hen. Door zijn maatschappijkritiek had Ferrat tegenstanders. Zo was Ma France (1969) enige tijd verboden op de Franse radio (ORTF). Ook was er in 1991 een controverse tussen Jean Ferrat en TF1 over zijn chanson A la Une.
Tot zijn bekendste liedjes behoort het door hemzelf geschreven La Montagne (Het gebergte) waarvoor hij zich liet inspireren door het landschap rond Antraigues-sur-Volane in de Ardèche, waar hij sinds het begin van de jaren zestig woonde.
Sinds halverwege de jaren negentig maakte Ferrat geen opnamen meer. Hij trad ook niet meer op, maar hij bleef zich als bekende Fransman wel regelmatig mengen in het publieke debat. Ferrat overleed op 79-jarige leeftijd na een kort verblijf in het ziekenhuis waar hij was opgenomen nadat hij thuis was gevallen. Hij was ook al geruime tijd ernstig ziek. Zijn begrafenis werd rechtstreeks uitgezonden op de Franse televisie.
(bron: wikipedia.org/wiki/Jean_Ferrat)
La montagne (Het gebergte) is één van de bekendste liedjes van Jean Ferrat (1930-2010). Hij schreef het in 1964. Hij liet zich inspireren door het landschap rond Antraigues-sur-Volane in de Ardèche, waar hij sinds datzelfde jaar woonde. Friso Wiegersma schreef op dezelfde melodie het Nederlandse lied Het dorp, waarmee zijn levenspartner Wim Sonneveld vervolgens een groot succes behaalde.
Sonnevelds uitvoering is de zuurzoete evocatie van de mondernisering van een dorp. Al wat blijft zijn 'een ansicht met herinneringen'. Ferrats oorspronkelijke lied heeft een andere insteek. Hij beschrijft de leegloop van afgelegen Fransen dorpen die juist zijn blijven steken in een nagenoeg middeleeuwse manier van leven. In vergeten dorpjes kun je vandaag met eigen ogen de gevolgen vaststellen van die plattelandsvlucht. 'Maar nochtans is de berg mooi' zingt Ferrat, die specifiek denkt aan zijn geliefde Ardèche, meer bepaald het dorp Antraigues, een dorpje dat vanaf een rots neerkijkt op de rivier de Volane.
Jean Ferrat vertolkt het vertrek van jonge mensen naar de grote steden, ver van hun geboortegrond als volgt:
"Ils quittent un à un le pays/pour s'en aller gagner leur vie/loin de la terre où ils sont nés". Ze gaan op zoek naar spanning, feesten en de bioscoop. In die grote steden slijten ze vervolgens hun leven als ambtenaar of politieagent in hun flats in de grijze nieuwbouwwijken, en eten ze kip vol hormonen: "Leur vie ils seront flics ou fonctionnaires/..../Il faut savoir ce que l'on aime/Et rentrer dans son H.L.M./Manger du poulet aux hormones". Het leven van de oude mensen in de dorpen vinden ze saai. In het refrein beschrijft Jean Ferrat dat het gebergte toch heel mooi is: "Pourtant que la montagne est belle", en hij vraagt zich af hoe iemand zich bij het zien van een vlucht zwaluwen kan voorstellen dat de herfst al begonnen is: "que l'automne vient d'arriver".
Binnen het jaar worden er meer dan vijf miljoen exemplaten verkocht van La montagne. Heel Parijs gaat door de knieën voor deze lofzang op vergeten landelijk geluk.
Tekst: La montagne
Ils quittent un à un le pays
Pour s'en aller gagner leur vie
Loin de la terre où ils sont nés
Depuis longtemps ils en rêvaient
De la ville et de ses secrets
Du formica et du ciné
Les vieux ça n'était pas original
Quand ils s'essuyaient machinal
D'un revers de manche les lèvres
Mais ils savaient tous à propos
Tuer la caille ou le perdreau
Et manger la tomme de chèvre
Pourtant que la montagne est belle
Comment peut-on s'imaginer
En voyant un vol d'hirondelles
Que l'automne vient d'arriver ?
Avec leurs mains dessus leurs têtes
Ils avaient monté des murettes
Jusqu'au sommet de la colline
Qu'importent les jours les années
Ils avaient tous l'âme bien née
Noueuse comme un pied de vigne
Les vignes elles courent dans la forêt
Le vin ne sera plus tiré
C'était une horrible piquette
Mais il faisait des centenaires
A ne plus que savoir en faire
S'il ne vous tournait pas la tête
Pourtant que la montagne est belle
Comment peut-on s'imaginer
En voyant un vol d'hirondelles
Que l'automne vient d'arriver?
Deux chèvres et puis quelques moutons
Une année bonne et l'autre non
Et sans vacances et sans sorties
Les filles veulent aller au bal
Il n'y a rien de plus normal
Que de vouloir vivre sa vie
Leur vie ils seront flics ou fonctionnaires
De quoi attendre sans s'en faire
Que l'heure de la retraite sonne
Il faut savoir ce que l'on aime
Et rentrer dans son H.L.M.
Manger du poulet aux hormones
Pourtant que la montagne est belle
Comment peut-on s'imaginer
En voyant un vol d'hirondelles
Que l'automne vient d'arriver?
(Auteur: Jean Ferrat Componist: Jean Ferrat)
Tekst: La montagne - Nederlandse vertaling
Ze verlaten een voor een de streek
Om elders hun brood te gaan verdienen
Ver van de grond waar ze zijn geboren.
Al lang dromen ze ervan,
Van de stad en zijn geheimen
Van formica en bioscoop
De oudjes die waren niet wonderlijk
Als ze machinaal met de revers van hun mouw
hun lippen afveegden
Maar ze wisten op het goede ogenblik
kwartel of patrijs te doden
En geitenkaas te eten.
En toch, wat zijn de bergen mooi
Hoe kun je het je voorstellen,
bij het zien van een zwerm zwaluwen,
dat de herfst is gearriveerd ?
Met hun armen boven hun hoofden
Hebben ze muurtjes opgebouwd
Tot aan de top van de heuvel
Welk belang de dagen, de jaren
Ze hadden allen een goed hart
Knoestig als de wortels van een wijnstok
De wijngaard groeit richting bos
En zal geen wijn meer geven
Het was een vreselijke slechte wijn
Maar hij gaf honderdjarigen,
Zoveel, niet wetende wat ermee te doen,
Tenzij je hoofd ervan ging draaien
En toch, wat zijn de bergen mooi
Hoe kun je het je voorstellen,
bij het zien van een zwerm zwaluwen,
dat de herfst is gearriveerd ?
Twee geiten en een paar schapen,
Het ene jaar goed, het andere slecht
En zonder vakantie of uitstapjes
De meisjes willen naar het bal
Het is tenslotte heel normaal
Je leven te willen leven.
Hun leven, ze zullen agent of ambtenaar zijn
Kunnen wachten zonder zorgen
Tot het klokje van pensioen heeft geslagen
Het hangt er maar vanaf waar je van houdt
En thuiskomen in je sociale woninkje
Om kip gevoed met hormonen te eten.
En toch, wat zijn de bergen mooi
Hoe kun je het je voorstellen,
bij het zien van een zwerm zwaluwen,
dat de herfst ooit zal komen ?
(bron: songteksten.net)
{{ 'Comments (%count%)' | trans {count:count} }}
{{ 'Comments are closed.' | trans }}