136. Comment te dire adieu (1968) - Françoise Hardy

Françoise Hardy (Parijs, 17 januari 1944) tekende haar eerste contract met het platenlabel Disques Vogue in november 1961. In april 1962, kort nadat ze eindexamen had gedaan, verscheen haar eerste album Oh oh Chéri, met het titelliedje geschreven door Johnny Hallydays schrijfduo.

Voor het grote publiek breekt de zangers door op zondagavond 28 oktober 1962. Die avond wachten veel kijkers de uitslag af van het referendum over de Franse parlementsverkiezingen, in één van de muzikale intermezzo's zingt Françoise Hardy Tous les garçons et les filles. De de volgende dag en de volgende dagen wordt het nummer veel gedraaid op de Franse radio en in jukeboxen en tegen het einde van het jaar zijn er al een half miljoen singles van verkocht en uiteindelijk worden er zo'n 2 miljoen singles van Tous les garçons et les filles verkocht.

Ze had lang haar en droeg meestal jeans met een leren jasje en begeleidde zichzelf op de gitaar. De internationale impact van Tous les garçons et les filles, alsmede die van Hardy's uiterlijk en presentatie leidde ertoe dat de zangeres medio jaren zestig door sommigen werd gepresenteerd als 'Frankrijks antwoord op The Beatles'. Ze werd in die jaren ook populair in Spanje, Nederland, Denemarken, Canada, Japan en de Verenigde Staten, waar het modeblad Vogue een reportage van veertien pagina's geïllustreerd met foto's van haar maakt. Haar relatie met Disques Vogue komt onder spanning te staan over de auteursrechten van haar platen. Eind 1969 valt het vonnis van het proces: de firma Vogue wordt eigenaar verklaard van de nummers die van november 1962 tot november 1967 zijn geproduceerd en worden dus niet toegekend aan de zangeres, het is voor haar reden om eigen productiemaatschappij "Hypopotam" op richten en zo de rechten van haar nummers te behouden. 

Haar nummer Comment te dire adieu is één van de grote hits van 1969. Deze terugkeer naar de top van de hitparade geeft een boost aan haar carrière maar ze heeft niet veel zin meer om op het podium te staan, haar optredens zijn alleen nog op televisie en zoveel mogelijk in playback. Hardy blijft nog lang actief in de muziekwereld, maar de grote internationale successen van de jaren zestig blijven uit.

Hardy zong soms in het Engels, Italiaans, Spaans, en Duits. In 1963 vertegenwoordigde ze Monaco bij het Eurovisiesongfestival met L'amour s'en va en bereikte de vijfde plaats. In 1968 ontving ze de Grand Prix du Disque Académie Charles Gros. In 1981 trouwde ze met haar oude vriend en collega Jacques Dutronc, met wie ze al een zoon had, Thomas Dutronc (1973). In mei 2000 had ze een comeback met het album Clair Obscur. Haar zoon speelde gitaar en haar man zong het duet Puisque vous partez en voyage. Ze woont tegenwoordig in de buurt van Parijs.  

(bron: fr.wikipedia.org/wiki/Françoise_Hardy, nl.wikipedia.org/wiki/Françoise_Hardy)

 Comment te dire adieu  is een Franse bewerking van het nummer "It Hurts to Say Goodbye". Het werd opgenomen door Françoise Hardy in 1968.

"It Hurts to Say Goodbye" werd geschreven door Arnold Goland, waarschijnlijk het best bekend voor zijn samenwerking met Phil Spector, en de Amerikaanse producer en songwriter Jacob "Jack" Gold. In 1966 werd het opgenomen door Margaret Whiting op haar album The Wheel of Hurt. In 1967 bereikte een uitvoering van Vera Lynn # 7 in de Amerikaans Billboard Adult Contemporary hitlijst. Deze versies waren in een balladstijl, net als de eerste Franse versie van het lied met een tekst van Michèle Vendôme getiteld "Avant de dire adieu " die werd uitgebracht door Ginette Reno op haar album Quelqu'un à aimer uit 1967. Meer beat gedreven en instrumentele interpretaties werden gemaakt door de Braziliaan Walter Wanderley gedomineerd door het Hammond-orgel waar hij bekend om staat, en de Fransman Caravelli, die zich meer op strijkers concentreerde.

Françoise Hardy hoorde een "Amerikaanse instrumentale versie" van het lied en vroeg haar manager Serge Gainsbourg om geschikte teksten voor het nummer te schrijven. "Comment te dire adieu" werd gecombineerd met een arrangement dat relatief dicht bij de Caravelli-versie lag en werd opgenomen op Hardy's album uit 1968. Hardy nam het nummer ook op in het Italiaans ("Il Pretesto", 1968) en Duits ("Was mach 'ich ohne dich", 1970; verzameld in het album Träume, 1970.) De Franse teksten zijn opmerkelijk vanwege hun ongewone rijmpjes in "ex", binnen het onderwerp van het nummer met een gevoel van "ex" als in "ex-vriendje".

Een van de meer recente versies van het lied is een Duitse versie met een nieuwe tekst, getiteld "Ich sage dir adieu", uitgegeven door de veteraan en Grieks-Duits zangeres Vicky Leandros op haar album Zeitlos uit 2010.

"Comment Te Dire Adieu" werd ook bekend als het 1968-studioalbum van Francoise Hardy; het album werd zonder titel gepubliceerd, behalve de naam van de zangeres op de hoes, het album werd bekend onder de naam van zijn meest succesvolle nummer, "Comment Te Dire Adieu". Het album bevat zowel origineel materiaal als fijne, suggestieve Franse interpretaties van Leonard Cohen's 'Suzanne', Phil Ochs '' There But For Fortune 'en De 'Lonesome Town' van Ricky Nelson. Over het algemeen presenteert het album smaakvol fantasierijke orkestratie, sterke melodieën en sexy vocalen, die meer opleveren aan sentiment en verdriet dan gebruikelijk bij Francoise Hardy.

Tekst: Comment te dire adieu